Project

Ontsloten gras als duurzaam alternatief in melkvee rantsoenen

Grasraffinage kan bijdragen aan een duurzamere melkveehouderij door een hogere voedingswaarde te creëren uit een hectare grasland en door de emissies van koeien te verlagen. Grassa heeft een technologie ontwikkelt waarmee de koe efficiënter gebruik maakt van de voedingstoffen in gras. Daarnaast worden de voedingstoffen die de koe niet of slecht benut omgezet in voedingsmiddelen in plaats van mest.

Gras is het meeste beschikbare en wellicht ook het meest onderschatte gewas in Nederland. Het bevat enorm veel rijkdom en kan per hectare 2,5x meer eiwit opleveren dan bijvoorbeeld soja. Op dit moment kan het alleen benut worden door herkauwers, voornamelijk melkvee, die in staat zijn er voeding van maken die geschikt is voor mensen. De koe is echter niet heel efficiënt met het benutten van alle rijkdom die in gras zit, want circa 70% de voedingsstoffen komen onbenut via mest, urine en emissies weer naar buiten.

Wat is ontsloten gras?

Ontsloten gras ontstaat uit de eerste gang van het Grassa-proces. Vers gemaaid gras wordt uit elkaar getrokken en geperst. De cel inhoud, met daarin de oplosbare voedingsstoffen (meest onbestendige eiwitten, suikers en mineralen), wordt afgevoerd met het grassap. Wat overblijft, is ontsloten gras. Het ontsloten gras bevat nog voldoende voedingstoffen die makkelijk bereikbaar en goed verteerbaar zijn in de pens en darm van de koe.

Het Grassa proces zorgt ervoor dat de NDF verteerbaarheid omhoog gaat en dat eiwitten in het ontsloten gras bestendiger worden. Deze bestendige eiwitten kunnen de koeien rechtstreeks gebruiken voor de productie van melk en vlees. Daardoor treden er veel minder verliezen op. Zo kunnen de emissie van stikstof (N) en fosfaat (P) met maar liefst met 30% omlaag gaan. De uitstoot van methaan (CH4) reduceert met 10 tot 15%.

Het sap dat uit het gras geperst wordt, levert vervolgens een eiwit concentraat, prebiotisch suikerconcentraat en plantaardige meststof op. Deze zorgen ervoor dat we 1,5 tot 2x meer voedingswaarde halen van dezelfde hectare grasland.

Waarom een vervolg onderzoek?

Door de jaren heen is er in verschillende onderzoeken gekeken naar de inzetbaarheid van ontsloten gras. In 2015 zijn al de eerste proeven uitgevoerd op de Dairy Campus, in 2018 op agro-innovatiecentrum De Marke van de WUR en in 2020 zijn er uitgebreide studies gedaan in samenwerking met het Biorefinery Glas-project in Ierland. Dit heeft veel waardevolle inzichten gegeven. In de geteste rantsoenen werd door middel van ontsloten gras het aandeel ruw eiwit in het rantsoen verlaagt, zonder een negatieve impact op de melkgift en samenstelling te veroorzaken.

Deze rantsoenen zijn echter niet altijd representatief geweest voor de Nederlandse melkveehouderij ofwel de proefduur was te kort om doorslaggevend te zijn. Daarom is besloten om in samenwerking met het Dairy Campus Innovatie Fonds en Mengvoederbedrijf Fransen-Gerrits een proef uit te voeren. We gaan op Dairy Campus met gangbare Nederlandse rantsoenen aan de slag om te laten zien wat de toegevoegde waarde kan zijn van ontsloten gras voor de Nederlandse melkveehouderij.

Resultaten eerdere onderzoeken

Ontsloten gras heeft in de verschillende proeven laten zien dat het zowel de stikstof- als de fosfaatefficiëntie verhoogt. Zo werd in de proef in Ierland een stikstofefficiëntie van 33% behaald, waar de controlegroep 27,6% liet zien. Voor fosfaat haalde de groep met ontsloten gras een efficiëntie van 46% ten opzichte van 27,4% in de controlegroep. Melkgift is in de Ierse omstandigheid lager dan in Nederland en daarom is het belangrijk om uit te zoeken of we in een Nederlands rantsoen dezelfde resultaten kunnen behalen.

Ondanks dat ontsloten gras een hoog aandeel NDF heeft, is uit in vitro studies gebleken dat het bijdraagt aan een reductie van methaanvorming in de pens. Voor de studie is gebruik gemaakt van een systeem om de pens na te bootsen (RUSITEC). De rantsoenen die in Ierland gebruikt zijn, lieten een reductie van 13% zien bij het gebruik van ontsloten gras. Tijdens de proef op de Dairy Campus meten we daarom ook de methaanemissie bij de koeien, door middel van de GreenFeed systeem en zijn we verder aan het onderzoeken hoe we deze resultaten kunnen verklaren.

Kortom, er zijn de afgelopen jaren veel waardevolle inzichten verkregen over het nut van ontsloten gras voor de melkveehouderij. Er zijn echter nog veel onbeantwoorde vragen over de werking van ontsloten gras in het rantsoen en hoe de vertering van ontsloten gras precies in zijn werk gaat. Vast staat dat gras veel meer te bieden heeft dan tot nu toe bekend. Begin 2023 verwachten we de eerste resultaten te hebben van de lopende onderzoeken.